ABDİ KÖYÜ










 ABDİ KÖYÜNÜN TARİHÇESİ;

Abdi köyü adını, ABDİ kocadan aldığını büyüklerimiz tarafından hep
anlatıla gelmiştir. Bununla ilgili elimizde tarihi bir belge yoktur.
Tarihçilerin Osmanlı döneminden kalan arşivleri taramaları gerekmektedir. Pekâlâ, ABDİ KOCA KİMDİR. Bu konuda da elimizde yeterli delil ve kaynak mevcut değildir. Ancak büyüklerimizden dinlediğimiz ve
duyduğumuza göre ABDİ KOCA bugün köyümüzde bulunan Cemal,
Yusuf, Hüseyin (hacı),Yaşar ve Ali Kaya’nın dedelerinin dedesi olduğu hep söylenegelmiştir. İlgili şahısların neden dedelerinin dedesinin ismini çocuklarına vermediği tarafımdan araştırılmış, ilgi şahıslar dedelerinin dedesinin isminin köye verilmesi nedeniyle çocuklarına bu adı
vermediklerini söylemektedirler.

Bir rivayete göre yıllar önce iki kardeş, bugün Abdi Köyü sınırları içerisinde bulunan Kızıl gedik den aşağı doğru hareket ederler, bir tanesi bugünkü Gerce köyünün bulunduğu yere yerleşir, bir diğeri olan ABDİ KOCA da
eski Abdi köyünde bulunan tepenin güneyine yerleştiği söylenir.
    1965 Yılında Köy muhtarı Battal ŞAHİN,köy azası Ahmet BAHAR,köy öğretmeni Fethi ÇELEBİ,Köy halkından Azmi Yıldırım ve Osman TERAZİ'nin Köy İşleri Bakanlığına susuzluk çektiklerini köylerinin Çalıbalma denilen mevkiye nakıl etmelerini talep etmişlerdir.Abdi köyünün bu talebi ilgili bakanlıkca tetkik edilmiş ve köyün Çalıbalma denilen mevkiye göç etmesini uygun görmüştür.Bunun üzerine İller bankasının yardımları ve köy halkını
bankaya borçlandırmak şartı ile Abdi Köyünü Çalıbalma mevkiğinde
bulunan Battal ŞAHİN'in 120 dönüm tarlasının bulunduğu yere nakline  
karar verilmiş.Köylüler 1966  yılının yaz ayında binaların  temenli Devlet erkanı ile birlikte atmışlar  ve tüm köylüler 1967 yılının sonbaharında yeni yerleşim yerleri olan Çalıbalma'ya taşınmıştır. Devlet yetkililer o yıllarda köyün ismine ÖRNEK köy demişler,kayıtlarda da ÖRNEK köy olarak değiştirmek istemişler,fakat yaşlı köylülerimiz köylerinin isminin
 değişimine sıcak bakmamışlar ve Köyümüzün ismi aynen
ABDİ köyü olarak kalmıştır.

Bugünkü Abdi köyü halkı değişik kabileler (sülale) ‘den ibarettir.
Bu kabileler halk arasında aşağıdaki şekilde adlandırılmıştır.

Hapicikli: (Kaya, Demir; Özler: soyadları ile anılır)

Hamaylı:(Keskin,Özkan,Yaşar,Orhan,Terazi,Bahar, Gürlevik, Turak: soyadları ile tanınır.)

Herkli uşağı: (Yılmaz, Yıldırım, Solmaz, Arslan, Karacan, Kantar, Çetin,
Demirkaya,Cankurtaran,Şefik,Heriklioğlu, Baran:
soyadlarını taşırlar)

Kırımlı Şimşek, Şen,Kırımlıoğlu, Demir öz,Toygan,Güler, Çelik:
soyadları ile tanınır.)

Tıraşlı: (Şahin,Hekmet,Şahan, Ay, Şafak: soyadları ile anılır.)

Eski örenli Doğan: Soyadı ile anılır.)

Bu kabilelere dâhil olmayan diğer soyadları da şöyle sıralayabiliriz:
Gücer, Serçe, Ünal, Subaşı,Yaman,Arabacı ve Hızlı

          Köylüler o kadar birbirleri ile iç içeler ki, kızlarını hep değişik
usuller ile akraba evlilikleri yapmışlar.Şehirle ilişkileri  son zamanlarda artmıştır.Kendilerine has adet ve gelenekleri,töreleri mevcut…
Köyde 2008 Mayıs itibariyle çalışır durumda; bir Kahvahane ve bir bakkal dükkanı var..Köylüler boş zamanlarını kahvehanelerde geçirirler. Kahvehaneler de sohbet edilir,çay içilir sadece …Misafirleri oralara
getirirler ve tanıştırırlar…Yaşadığım ve gördüğüm kadarıyla kahvehanede oyun,eğlence ve kumar ….. yoktur.Akşamları da  kahvehanelerde
televizyon seyredilir.Köyde örf,adet ve annannelerine bağlı bir yaşantı vardır.Ataerkil aile düzeni içinde yaşanır.Halkın çoğu tarım işleri ile uğraşır..Henüz köyde görülebilen,çağın hızlı iletişim,sosyal hayatı kolaylaştırıcı,refah araçları yoktur.

Kınama,çok görme,ayıplama halen yaşantıda en hakim eleştiri şeklidir.Köyde görerek,bakarak, kendi yaşantısını uydurmak şekli hakim…

          Abdi  köyünün gelenekleri,görenekleri,örf ve adetleri ancak;sünnetlerde,cenaze törenlerinde,asker uğurlamada,düğünlerde ...
görülür.

     ABDİ KÖYÜNÜN DÜĞÜNLERİ VE ADETLERİ;


 Abdi köyünde düğünler daha çok güzün ''sonbahar'' ve kışın yapılır. Bunun da nedeni, yazın köylünün ekinini biçip harmanını kaldırana kadar düğün gibi işlerle uğraşamamasıdır. İkinci bir nedeni ise
köylerde bulunan gurbetçilerin, güzün ve kışın köye dönmeleridir. 

Düğün başlamadan bir kaç gün önce hem oğlan evinde, hemde kız evinde, heyecanlı ve sevinçli telaşlar yaşanır. Her şeyin geleneklere uygun
olması istenir. Düğüne az bir zaman kala, her iki tarafta, düğünü haber vermek için, "okuyucu"
adı verilen, köyü iyi bilen ve köylüyü tanıyan,
düğün evinin çok yakını olan kişileri görevlendirir-
ler. Her okuyucu kendi akraba ve tanıdıklarını
düğüne katılmaları için, köyde kapı kapı dolaşarak davet eder. Bu davet sırasında okuyucular "yol gönderme" adı altında uğradıkları evlere şeker
bırakır. Yakın akrabalara ise elbiselik kumaşlar
veyâ daha başka şeyler hediye edilir. Düğünü
haber veren bu okuyuculara; düğün sahipleri,
kendi ailesi dışından yakın bir akrabası ise davet
 işini bitirdikten sonra bir takım hediyeler verir. Okuyuculara ayrıca gittikleri her evden de küçük birer hediye de verilir.Artık bu okuyucu işide
bitmiş bir durumdadır.Son yıllarda davetiye bastırılıyor ve davetiye veriliyor.

   Abdi köyünde düğünler, cuma günü başlar, pazar günü biter.Cuma günü öğle namazından çıkıldıktan sonra, genelde köyün yaşlı kişileri ve oğlan evine yakın olan akrabalar düğünün olacağı oğlan evine doğru yol alırlar. Eve geldiklerinde dualar ile evin yüksekçe bir yerine veya çatıya bayrak dikilir. Bayrağı diken kişi aynı zamanda damadı ve arkadaşlarını ağırlayacak olan "Güvabaşı"
lığını kabul etmiş olan kimsedir. Bayrak dikildikten sonra, oğlan evi; gelen misafirlere yemek verir. Bu yemeğe katılan kişiler oğlan evinin uzaktan gelecek olan misafirlerini, kendi evlerinde konuk etmeyi
kabul etmiş sayılırlar ve daha sonra gelen misafirleri kendi ev durumlarına göre bölüşerek kendi evlerinde yatırırlar.
Bu arada damat da sağdıçlarını belirlemiştir.
Bundan sonra damat sağdıcı olmadan gezmeyecektir. Damat sağdıç belirler,eğer tek sağdıç belirleniyorsa
bu genelde damada çok yakın olan  bir kişidir. Sağdıçların görevi düğün bitene kadar damadı korumak ve kollamaktır. Evli sağdıç ise damada gerdek gecesiyle ilgili çok önemli bilgiler vermekle yükümlüdür.
Bayrağın dikildiği cuma günü dahil düğün evinde varsa çalgı çalınır. Düğüne gelen misafirler varsa onlar ağırlanır. Cuma günü Cuma namazını
müteakip düğün yemeği verilir. Bu yemeğe tüm köylüler ve misafirler iştirak eder. Düğün boyunca gelen misafirler en uygun şekilde ağırlanmakta,
çayı kahvesi ve yemeği eksik edilmemektedir.
Akşam damadın yakın arkadaşları ve gelen davetliler düğün evinde toplanarak kendi aralarında çalgı eşliğinde eğlenirler. Bu eğlencelerde eskiden
daha çok davul-zurna çalınırken günümüzde, saz, darbuka ve org gibi müzik aletlerine daha çok yer verilmektedir.
Cuma günü; öğleden sonra, eğer kız evi aynı köy içerisinde ise, "kına davarı " adı verilen bir topluluk eşliğinde, kınacı olarak oğlan evinden kız evine
doğru yaya olarak gider. Kız evi başka bir köyde ise, bu araçlarla gerçekleştirilir. Kınaya katılan kişilere "sağmen " adı verilir. Kına davarı en önde yer alır.Kına davarı süslenir ve bir altın takılır. Onun arkasında çalgıcılar, daha sonra köyün yaşlı
erkekleri ve gençler, onların arkasında ise kadınlar
ve çocuklar yer alır. Kına davarı kız evine vardığında, kız evi önce;bir çok sorular sorar artık sorular sorulmamaktadır. Bu sorular çok çeşitlidir.Dini sorular ağırlıktadır.Sağmen başı soruların cevabını bilemezse cezalandırılır.Kız evi sağmen gurubuna
bazı tatlı eziyetler eder.
Kınacılar, kız evine kabul edildikten sonra,
gelin kıza yakılacak olan  kına, çerez, mum,
mendil, v.s oluşan kına malzemelerini kız evine
teslim ederler.Genellikle kınayı başı bütün birinin özemesi ve yakmasını isterler.''Başı bütün demek:Anne ve babalı büyüyen,mutlu bir evliliği
olan bayana denir.'' Kız evi kınayı hazırlayıp geline kına yakmaya sıra geldiğinde,gelinkız avucunu
açmak istemez,kınayı yakaçak olan hanım,kayınvalideye seslenir,gelinkız elini açmıyor der,oda yolundayım der ve avucunun içerisine bir küçük altın bırakır.''Aynı akşam geline verilen
bütün eşyalar bir kağıda yazılır.
Ayrıca damadın almış olduğu bütün eşyalarda gelin kız adına yazılır.(Buna cehiz senedi denir.)Yazma işlemi bittikten sonra bu kağıt bir kaç şahitle birlikte damadın babasına ve damada imzalattırılır.'' Tüm bu işlemler bittikten sonra gelin kızın kınasını yakarlar. Kına yakılırken kız evine gelmiş olan gençler, kendi aralarında çalgı eşliğinde,
oyun oynayarak eğlenirken, yaşlılar da kendi aralarında sohbet ederler.
Kız evine gelmiş olan davetlilerin eğlencesi, kadınlar bir tarafta, erkekler ayrı bir yerde olmak üzere olur. Kesinlikle iki gurub bir arada eğlenmez.''Artık bazı aileler için bu adet ortadan kaldırılmıştır.Kadın ve erkek aynı ortamda eğlenmektedir.''Kız evinde eğlenen kadınlar geline kına yakılırken,gelin kızı öğme ve ağlatma yaparlar.Gelin kızı övme ve ağlatma daha çok gelini ağlatmak amacıyla yapılır ve genelde ağıt türü olur. İyi bir "kız övücü" def eşliğinde davete katılmış olan bütün topluluğu ağlatabilir.
Abdi köyünde söylenen bir ağıt dörtlüğü.
      Atladı çıktı eşiği,
      Sofrada kaldı kaşığı,
      Büyük evin yakışığı,
 
Kına yakıldıktan sonra gelinkız bütün davetlilerin
elini öper. Gelinkız daha sonra çalgılar ve türkler eşliğinde oynatılır. ''Bu oynatma işini köyde belli kadınlar yapar,bunlardan bazıları şunlardır.Osman Demir'in hanımı Hava DEMİR, Fadime DURAK
 (Allı fadime olarak tanınır.) ve Konyalının kızı Cemile YILMAZ v.s.''
Pazar günü gelin alma günüdür. Bütün ev halkı ve davetliler erkenden kalkarak hazırlıkları tamamlarlar. Damat erkenden düğün odasında traş olur.
Hazırlıklar bittikten sonra, bayrak tutan kişi,
damat ve sağmenler önde, arkasında erkekler ve onlarında arkasında, kadınlar olmak üzere kız evine doğru yola düşülür. Kız evine varıldığında "yenge"
adı verilen kadınlar içeriye alınır. Gelin engeç saat 10.00'a kadar baba ocağından çıkartılır. kız baba ocağında bulunan büyüklerin ellerinden öperek ve ağlayarak vedalaşarak en son babasının elini  öperek evden ayrılır.''Babası gelin giden kızın çantasına bir mıktar para bırakır.''Bu arada gelin çehizide araçlara yüklenmiş olur.Bu sırada genelde köyde ihtiyacı olan bir bayan çeyiz sandığının üzerine oturur.Bu işi çözmek damadın babasına veya damadın en yakınına düşer.Bahşiş vererek sandığı kurtarırlar.İşimiz gine bitmedi,Kızı evden bir türlü vermezler,bir bahşişde burada devreye girer,gine oğlan babasına veya sağdıca iş düşmüştür.Bahşiş vererek kızı evden çıkarır.Nihayet kız evden çıkıyor. Kız evden çıkartıldıktan sonra aynı düzen içerisinde gelinde yaya olmak şartıyla oğlan evine dönülür. Eskiden gelin at sırtında oğlan evine giderken, bu daha sonra yaya olarak gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Günümüzde ise gelin otomobille alınmaktadır. 
Gelinin huyu babası evinde kalsın diye, oğlan evi gelinin baba evinin önünde su dolu testiyi yere vurarark kırar. Oğlan evine gidilirken, eğer mezarlık yol üstünde veyâ yakın bir yerde ise buraya uğranır ve geçmişlerin ruhuna dua okunur.
Gelin oğlan evine gelince,oğlanın annesi,kabuklu fıstık,akide şekeri,leblebi şekeri ve bozuk para karışımından olan çerezi gelin ve damadın üzerine doğru atar ve serper,

 
paraları çocuklar bereket parası olarak toplar.
Gelin ve damat birlikte eve alınır. Kapıdan içeriye girerlerken bir Kur'an altından geçirilirler. Gelin ve damat, gelin için hazırlanmış olan odaya oturtulurlar. Gelin ve damada burada evin önceki gelini veya
evin kızı tarafından kahve ikram edilir. Damat kahveyi getiren kişiye bahşiş verir.
Daha sonra gelinin kucağına bir çocuk verilir ve gelinle damadın birlikte fotoğrafları çekilir.
Sonra bir başkası gelir,gelinin sağ ayağındaki ayakkabısını çıkarır,bunun karşılığı gelinden bahşiş alır.Genelde bu ayakkabının içinde bahşiş parası vardır.Daha sonra bir başka bayan bir kepçe ile gelinin yanına gelir,aşçı bahşişini istiyor der,olmadı bir bahşişde ona verilir. Bundan sonra ise sağdıç damadı alarak evden çıkartır. Gelinle birlikte gelen gelinin yakınları da, bir yandan gelinin odasını hazırlarlar. Gelinin odasını yerleştiren kişilere daha sonra yemek verilerek bu kişiler geriye yollanırlar.
Bu arada zaman öğle olmuştur.Akşam dualar eşliğinde damat giydirilir. Eğer damadın üzerinden herhangi bir eşya alınırsa bu sağdıçlara pahalıya ödetilir. Sağdıçlardan bu eşya karşılığında, yemek, koyun-kuzu veya para gibi bedeller istenir.
Bu yüzden sağdıçlar düğün bitene kadar kesinlikle damadın yanından ayrılmaz.Pazar akşamı yatsı namazı sonrası,imam eşliğinde  oğlan evinin
odasında birkaç sofra yemek verilir,
yemek sonrası kız evinden gelen bohça getirilerek açılır,damat orada giydirilir,
yemeğe katılanlar yardım amaçlı damada harçlık verirler.


Kız evinden gelen bir tepsi baklava,bir kızarmış tavuk,birazda kuru yemiş oradaki kişilere ikram edilir.Nihayet damat hazırlandı.
Hazır edilen damat ile birlikte topluca evden çıkılarak, damat arkada, arkadaşları önde olmak üzere, tekbir getirilerek damadın evine doğru yol alınır. Damadın evine yaklaşıldığında evin büyüklerinden, damadın babası,
annesi veyâ abisi kim varsa dışarıya çağrılır.
Dışarıya gelen kişiye:
-Damada ne veriyorsun? diye sorarlar. Gelen kişi:
-Bir inek, bir arsa, ev veriyorum, diyerek;
durumuna göre damada birşeyler bağışlar.
Daha sonra sağdıçlar damadı eve doğru götürürler,
bu arada arkadaşları damadı yumruklarlar.
Vurma işi damadın heyecanı yatışsın diye yapılır. Damat eve girdirildikten sonra herkes dağılır. Pazertesi sabahı gerdek adeti yerine getirilmiş ise, dikili olan bayrak bir çocuk tarafından indirilerek geline götürülür ve karşılığında bahşiş alınır.
Düğün süresince oğlan evi de gelen misafirleri hazırlamış oldukları yemeklerle ağırlarlar. 

ASKER UĞURLAMA;

        Abdi köyünün asker uğurlaması Köylülerimizin  anlatışı ve yaşadığım şekli ile şöyle:”Köyümüzden askere gidecek olanların pusulaları çıkınca arkadaşları ve akrabaları,
bu gençleri akşamları yemeğe alırlar.Bu adet gencin askere gideceği güne kadar sürer.
Daveti yapan hane reisi,el öpüldüğünde de o gencin cebine bir miktar para-harçlık yaparsın  diye verir.Askere gidecek gençler,son gün köyün meydanında toplanılır.Orada köy imamı,onları dualar,vatan ve millet için hayırlı olmaları ve hayırlı teskireler alması için dua edilir.Askere gideçek olan gençler tüm oraya gelen halk ile helalleşerek,
büyüklerinin elerinden küçüklerin gözlerinden öperek,vedalaşarak gideceği birliğine uğurlanır.''... 

                ÇOCUK GÖRME;



            Köyde çocuk dünyaya gelince, göz aydına
”hediye alarak-kız ve erkek oluşa bağlıdır” giderler…
Bir doğum oluca,komşu ve akrabalar,doğum yapan bayanın yemesi ve sütünün bol olması için değişik tatlı çeşitleri başda olmak üzere özel yemeklerde götürürler.

             Köyde kız çocuk için pek gözle görülür bir adete bağlı usuller yok.Yalnız erkek çocuklar bazen topluca bazen ailenin ekonomik durumuna bağlı olarak tek tek davul-zurna ya da mevlid okutarak “SÜNNET DÜĞÜNÜ” yapanlar vardır.
Kurban kesenlerin olduğu da bilinmektedir.

            HALAYLAR; 



Abdi Köyde davul-zurna eşliğinde sevilen ve bilinen halay çekilir.Halaylar,yeni elbiseler giyilerek,5,6,10…
kişilik gruplarla bir baş çeken elinde mendiliyle düğün evlerinde,
köy orta yerlerinde çekerler…
 

   CENAZE MERASİMİ;

       Abdi Köyünün  ‘CENAZE’ adetleri ise şöyledir:

 Bir cenaze olunca,önce ‘sela’ verilmek suretiyle  komşulara duyurulur.
Bunu duyan bütün köylü işini bırakıp cenazeyle meşgul olurlar.Cenaze yıkanıp hazırlanınca da 2.sela verilir.Bu sela ,cenazenin hazır olduğunu bildirir.Herkes cenaze evine toplaşıp,önce dua ve cenaze hakkında hak helal etme ;
Helalleşme olur.Sonra toplu halde mezarlığa kadar gidilir.
Cenaze namazının kılınmasından sonra,cenaze defnedilir.
Herkes artık dağılır.Ama cenaze evi tenha bırakılmaz.
Tam bir hafta on gün cenaze evine hem başsağlığına,hem de yemek hazırlayıp öyle gidilir.Zira,o evde üzüntüden yemek pişirilemez ve yenemezde diyerek…Ve yası tüm köylülerce de tutulur.

                                                         Yazan:ALİ TERAZİ













                 DAVUL VE ZURNA;

                             DÜĞÜN;

                          SUNGURLU İLÇESİNDE BİR DÜĞÜN